Ayushman Bharat Yojana आयुष्मान भारत योजना ही भारत सरकारची महत्वाकांक्षी आरोग्य योजना आहे, ज्यामुळे आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल कुटुंबांना उत्तम आरोग्यसेवा मिळू शकते. याला “प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY)” असेही म्हणतात. या योजनेअंतर्गत देशातील गरीब व दुर्बल वर्गातील कुटुंबांना रुग्णालयातील उपचारांसाठी आर्थिक सहाय्य पुरवले जाते.
आयुष्मान भारत ही राष्ट्रीय आरोग्य सुरक्षा योजना आहे, जी 10 कोटींहून अधिक गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबांना (सुमारे 50 कोटी लाभार्थी) कव्हर करेल आणि दुय्यम आणि तृतीयक काळजी हॉस्पिटलायझेशनसाठी प्रति कुटुंब प्रति वर्ष 5 लाख रुपयांपर्यंत कव्हरेज प्रदान करेल.
महत्त्वाची वैशिष्ट्ये:
- कव्हर रक्कम: योजनेअंतर्गत प्रत्येक कुटुंबाला दरवर्षी 5 लाख रुपयांपर्यंतच्या उपचारांसाठी कव्हर मिळतो.
- लाभार्थी: देशभरातील गरीब कुटुंबे, जे सामाजिक-आर्थिक जनगणनेच्या (SECC) आधारावर निवडली जातात.
- कॅशलेस सेवा: रुग्णालयात उपचारासाठी कॅशलेस आणि पेपरलेस सुविधा.
- देशभरात उपलब्धता: सरकारी व खाजगी रुग्णालयांमध्ये सेवा उपलब्ध.
- रुग्णालयांचे प्रकार: सामान्य आजारांपासून ते मोठ्या शस्त्रक्रियांसाठीचा समावेश.
अर्ज प्रक्रिया:
- लाभार्थ्यांना योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आधार कार्ड, राशन कार्ड किंवा अन्य आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज करावा लागतो.
- योजनेअंतर्गत नोंदणीकृत रुग्णालयात जाऊन संबंधित दस्तऐवजांची तपासणी करून सेवा मिळवता येते.
ही योजना आरोग्याच्या क्षेत्रात मोठे योगदान देते, ज्यामुळे आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल लोकांना उत्तम आरोग्य सुविधा मिळू शकतात.
आयुष्मानसाठी कोण पात्र आहे?
आयुष्मान भारत योजनेच्या (PM-JAY) पात्रतेसाठी खालील निकषांचा समावेश आहे:
ग्रामीण भागासाठी पात्रता:
- कच्चे घर असणारे कुटुंब.
- मजुरी करणारे कुटुंब, ज्यांच्याकडे नियमित उत्पन्नाचे साधन नाही.
- भटक्या आणि वंचित समुदायातील कुटुंबे.
- अपंग व्यक्ती असलेले कुटुंब.
- आदिवासी समाजातील कुटुंबे.
- महिला प्रमुख असलेले कुटुंब, जेथे पुरुष नसतो.
शहरी भागासाठी पात्रता:
शहरी भागातील कुटुंबांना विविध व्यवसायांवर आधारित पात्रता निकष ठरवले जातात. उदा.:
- रस्त्यावर विक्रेता, भाजी विक्रेता.
- घरकाम करणारे.
- मजूर, सफाई कर्मचारी.
- वाहनचालक, गार्ड्स, व अन्य कमी उत्पन्न गटातील नोकरदार.
अटी:
- सामाजिक-आर्थिक जात गणना (SECC) 2011 नुसार कुटुंबांची निवड केली जाते.
- कुटुंबाचा तपशील आधार कार्ड किंवा अन्य ओळखपत्रांसह तपासला जातो.
- सरकारी अधिकृत यादीत नाव असणे आवश्यक आहे.
जर एखादा व्यक्ती या निकषांना पूर्ण करत असेल, तर तो/ती आयुष्मान भारत योजनेसाठी पात्र ठरू शकतो/शकते.
आयुष्मान भारत योजना काय आहे?
आयुष्मान भारत योजना, ज्याला “प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY)” म्हणूनही ओळखले जाते, ही भारत सरकारची महत्त्वाकांक्षी आरोग्य योजना आहे. देशातील गरीब आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना उत्तम आणि स्वस्त आरोग्य सेवा प्रदान करणे हा त्याचा उद्देश आहे. ही जगातील सर्वात मोठी सरकारी अनुदानित आरोग्य योजना मानली जाते.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये:
आर्थिक सुरक्षा: योजनेअंतर्गत प्रत्येक कुटुंबाला दरवर्षी ५ लाख रुपयांपर्यंतचा आरोग्य विमा मिळतो.
लाभार्थी: या योजनेचा लाभ समाजातील दुर्बल आणि गरीब वर्गातील कुटुंबांना होतो, ज्यांची सामाजिक-आर्थिक जात जनगणना (SECC) 2011 च्या आधारे निवड करण्यात आली आहे.
कव्हर केलेल्या सेवा: गंभीर आजारांवर उपचार, शस्त्रक्रिया, हॉस्पिटलायझेशन आणि औषधे समाविष्ट आहेत.
कॅशलेस आणि पेपरलेस: योजनेअंतर्गत उपचार कॅशलेस आणि पेपरलेस आहेत. पात्र लाभार्थींना देशभरातील सूचीबद्ध सरकारी आणि खाजगी रुग्णालयांमध्ये दाखल केले जाईल.
कॅशलेस आणि पेपरलेस: योजनेअंतर्गत उपचार कॅशलेस आणि पेपरलेस आहेत. पात्र लाभार्थी देशभरातील सरकारी आणि खाजगी रुग्णालयांमध्ये उपचार घेऊ शकतात.
सर्वसमावेशक कव्हरेज: उपचारांमध्ये हॉस्पिटलायझेशनपूर्व आणि हॉस्पिटलायझेशननंतरच्या खर्चाचाही समावेश होतो.
पात्रता आणि अर्ज प्रक्रिया:
पात्रतेसाठी लाभार्थींना त्यांची नावे सरकारी डेटाबेसमध्ये तपासावी लागतील.
आधार कार्ड, रेशन कार्ड किंवा इतर आवश्यक कागदपत्रांसह पात्रतेची पुष्टी केली जाते.
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी, एखाद्याला सूचीबद्ध रुग्णालयात जावे लागेल आणि कागदपत्रे पूर्ण करावी लागतील.
आयुष्मान भारत योजनेचा मुख्य उद्देश गरिबांना आरोग्य सुरक्षा प्रदान करणे आणि त्यांच्या आरोग्याशी संबंधित आर्थिक समस्या कमी करणे हा आहे.
आयुष्मान भारत योजना (प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना – PM-JAY) मध्ये नाव जोडण्याची प्रक्रिया थेट उपलब्ध नाही कारण ही योजना सामाजिक-आर्थिक जात जनगणना (SECC) 2011 च्या आधारावर लाभार्थ्यांची निवड करते. तरीसुद्धा, खालील पद्धतीने आपण आपल्या नावाची खात्री करू शकता:
आयुष्मानमध्ये नाव कसे जोडायचे?
1. सरकारी डेटाबेस तपासा:
- आयुष्मान भारत योजनेत नाव जोडण्याचा पर्याय नसतो. तुम्ही योजनेच्या लाभार्थ्यांच्या अधिकृत यादीत आहात की नाही, हे तपासू शकता.
- आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाईटवर जा.
2. ऑनलाइन नाव तपासण्याची प्रक्रिया:
- वेबसाईटवर जाऊन “Am I Eligible” किंवा “आपली पात्रता तपासा” या पर्यायावर क्लिक करा.
- आपला मोबाइल नंबर वापरून OTP पडताळणी करा.
- राज्य, जिल्हा इत्यादी माहिती भरा आणि शोधा.
- जर तुमचे नाव यादीत असेल तर ती माहिती स्क्रीनवर दिसेल.
3. नाव नसल्यास काय करावे:
- जर तुमचे नाव यादीत नसेल आणि तुम्हाला वाटत असेल की तुम्ही पात्र आहात, तर तुम्ही आपल्या स्थानिक सरकारी कार्यालयाशी किंवा आरोग्य केंद्राशी संपर्क साधा.
- स्थानिक ग्रामपंचायत, नगरपालिका किंवा आरोग्य विभाग कार्यालयात जाऊन अधिक माहिती मिळवा.
4. प्रदान केंद्र किंवा हेल्पलाइन:
- जवळच्या जन आरोग्य केंद्रात जाऊन तुमच्या दस्तावेजांची पडताळणी करा.
- PM-JAY हेल्पलाइन नंबर (14555 किंवा 1800-111-565) वर कॉल करून मदत मिळवा.
आयुष्मान भारत योजनेत लाभार्थ्यांची निवड पूर्वनिर्धारित निकषांनुसार होते, त्यामुळे वैयक्तिकरित्या नाव जोडण्याची सुविधा उपलब्ध नाही.
